താലിബാൻ മന്ത്രി അടുത്ത ആഴ്ച ഇന്ത്യയിലേക്ക്

താലിബാൻ മന്ത്രി അടുത്ത ആഴ്ച ഇന്ത്യയിലേക്ക്

അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലെ താലിബാൻ ഭരണകൂടത്തിലെ ‘വിദേശകാര്യ മന്ത്രി’ അമീർ ഖാൻ മുത്തഖി അടുത്തയാഴ്ച ഇന്ത്യയിലേക്ക്.

2021 ഓഗസ്റ്റിൽ താലിബാൻ അഫ്ഗാന്റെ അധികാരം പിടിച്ചെടുത്തതിനുശേഷം ആദ്യമായാണ് ഒരു ഉന്നതതല മന്ത്രിതല പ്രതിനിധി സംഘം ഇന്ത്യയിലേക്ക് എത്തുന്നത്.

ഈ സന്ദർശനത്തോടെ ഇന്ത്യ-അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ ബന്ധം പുതിയ വഴിത്തിരിവിലേക്ക് കടക്കുകയാണ്.

മുത്തഖിക്ക് ഒക്ടോബർ 9നും 16നും ഇടയിൽ ഡൽഹി സന്ദർശിക്കുന്നതിന് അന്താരാഷ്ട്ര യാത്രാ നിയന്ത്രണങ്ങളിൽ താൽക്കാലിക ഇളവ് അനുവദിച്ചതായി ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ രക്ഷാസമിതി മാധ്യമങ്ങളോട് സ്ഥിരീകരിച്ചു.

ഭീകര ബന്ധത്തിന്റെ പേരിൽ അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തിൽ ഉപരോധം നേരിടുന്ന താലിബാൻ നേതാവാണ് മുത്തഖി.

അദ്ദേഹത്തിന് വിദേശയാത്രകൾ നടത്തുന്നതിന് ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ സുരക്ഷാ കൗൺസിൽ ഉപരോധ സമിതിയുടെ (UN Sanctions Committee) പ്രത്യേക ഇളവ് ആവശ്യമാണ്.

ഓഗസ്റ്റിൽ പാകിസ്ഥാൻ സന്ദർശിക്കാൻ മുത്തഖി ശ്രമിച്ചിരുന്നെങ്കിലും യു.എൻ. സമിതിയിൽ അമേരിക്ക ഇളവ് തടഞ്ഞതിനെ തുടർന്ന് ആ യാത്ര റദ്ദാക്കിയിരുന്നു.

എന്നാൽ, സെപ്റ്റംബർ 30-ന് യു.എൻ. സമിതി മുത്തഖിക്ക് താൽക്കാലിക യാത്രാ ഇളവ് അനുവദിച്ചതോടെയാണ് ഇന്ത്യാ സന്ദർശനത്തിനുള്ള വഴി തുറക്കുന്നത്.

2021 ഓഗസ്റ്റിൽ താലിബാൻ അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിൽ അധികാരം പിടിച്ചെടുത്തതിനു ശേഷം ഇന്ത്യയിലേക്കുള്ള ഇതാദ്യമായ ഉന്നതതല മന്ത്രിസഭാ പ്രതിനിധി സംഘമാണ് ഇത്.

ഈ സന്ദർശനം ഇന്ത്യ-അഫ്ഗാൻ ബന്ധത്തിൽ പുതിയ വഴിത്തിരിവായി കാണപ്പെടുന്നു.

മുത്തഖിക്ക് ഒക്ടോബർ 9നും 16നും ഇടയിൽ ഡൽഹി സന്ദർശിക്കുന്നതിന് ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ സുരക്ഷാ കൗൺസിലിന്റെ ഉപരോധ സമിതിയിൽ നിന്ന് താൽക്കാലിക യാത്രാ ഇളവ് ലഭിച്ചു.

ഭീകര ബന്ധം ഉൾപ്പെടെയുള്ള ആരോപണങ്ങളുടെ പേരിൽ അന്താരാഷ്ട്ര ഉപരോധ പട്ടികയിലുള്ള താലിബാൻ നേതാവാണ് മുത്തഖി. അതിനാൽ വിദേശയാത്രകൾക്ക് പ്രത്യേക അനുമതി ആവശ്യമാണ്.

ഓഗസ്റ്റിൽ പാകിസ്ഥാൻ സന്ദർശിക്കാൻ ശ്രമിച്ചെങ്കിലും അമേരിക്കൻ എതിർപ്പിനെ തുടർന്ന് ആ അപേക്ഷ യു.എൻ. സമിതി തള്ളിയിരുന്നു.

എന്നാൽ സെപ്റ്റംബർ 30-ന് യു.എൻ. സമിതി മുത്തഖിക്ക് താൽക്കാലിക യാത്രാ ഇളവ് അനുവദിച്ചതോടെ ഇന്ത്യാ സന്ദർശനത്തിന് വഴിയൊരുങ്ങി.

യാത്രയ്ക്ക് കടുത്ത ഉപാധികളാണ് ഏർപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നത്. യാത്രാ ഇളവ് ലഭിച്ചത് പ്രത്യേക ആവശ്യത്തിനായിട്ടുമാത്രം; അതിന് പുറത്തുള്ള രാഷ്ട്രീയ ചർച്ചകൾക്ക് അനുവാദമില്ല.

കൂടാതെ, ഇളവിന്റെ കാലാവധി കഴിഞ്ഞതോടെ മുത്തഖി അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലേക്ക് മടങ്ങേണ്ടതുമാണ്. ഈ ഉപാധികൾ പാലിക്കപ്പെടുന്നതായി ഇന്ത്യ ഉറപ്പുനൽകേണ്ടതുണ്ടെന്നും യു.എൻ. സമിതി വ്യക്തമാക്കിയിട്ടുണ്ട്.

താലിബാനുമായുള്ള ബന്ധം ശക്തിപ്പെടുത്താൻ ചൈനയും പാകിസ്ഥാനും സജീവമായ ശ്രമത്തിലാണ്.

ഈ സാഹചര്യത്തിൽ മുത്തഖിയുടെ ഇന്ത്യാ സന്ദർശനം താലിബാനുമായി ഇന്ത്യയുടെ തന്ത്രപരമായ ആശയവിനിമയത്തിന് വാതിൽ തുറക്കുന്നു.

അഫ്ഗാനിസ്ഥാനം ചൈന-പാകിസ്ഥാൻ സാമ്പത്തിക ഇടനാഴി (CPEC) പദ്ധതിയിൽ ഉൾപ്പെടാൻ ശ്രമിക്കുന്നതിനിടെ, ഇന്ത്യക്ക് ഈ മേഖലയിലെ പങ്കാളിത്തം ഉറപ്പാക്കാനുള്ള ഒരു അവസരമായി ഈ സന്ദർശനം കാണപ്പെടുന്നു.

സന്ദർശനത്തിൽ ഇറാനിലെ ചബഹാർ തുറമുഖവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ചർച്ചകൾ പ്രധാനമായും മുന്നോട്ടുവരാൻ സാധ്യതയുണ്ട്.

ഇന്ത്യയ്ക്ക് ഈ തുറമുഖം ഉപയോഗിക്കാൻ ലഭിച്ചിരുന്ന പ്രത്യേക ഇളവ് അമേരിക്ക അടുത്തിടെ പിൻവലിച്ചതോടെ, ഈ വിഷയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ചർച്ച നിർണ്ണായകമാകും.

ചബഹാർ തുറമുഖം ഇന്ത്യയുടെ അഫ്ഗാൻ വ്യാപാരത്തിനും മധ്യേഷ്യയിലെ തന്ത്രപരമായ ബന്ധങ്ങൾക്കും പ്രധാനമായ പ്രവേശനകവാടമാണ്.

ചൈനയുടെയും പാകിസ്ഥാന്റെയും വിദേശകാര്യ മന്ത്രിമാരുമായുള്ള കാബൂൾ ത്രിരാഷ്ട്ര ചർച്ചകൾക്ക് പിന്നാലെയാണ് മുത്തഖിയുടെ ഇന്ത്യാ സന്ദർശനം.

ഇത് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെ ശക്തികളുടെ താലിബാൻ സമീപനത്തിൽ മത്സരമുണ്ടാക്കുന്നുവെന്ന് വിദഗ്ധർ വിലയിരുത്തുന്നു.

താലിബാൻ ഭരണകൂടത്തിന് ഇന്ത്യ ഇതുവരെ ഔദ്യോഗിക അംഗീകാരം നൽകിയിട്ടില്ല. (De Jure Recognition).

എന്നാൽ മുത്തഖി പോലുള്ള ഉന്നത ഉദ്യോഗസ്ഥനെ ഇന്ത്യയിൽ സ്വീകരിക്കുന്ന തീരുമാനം താലിബാനെ നേരിട്ട് അംഗീകരിക്കാതെയും അഫ്ഗാൻ ജനതയുമായി ബന്ധം നിലനിർത്താനുമുള്ള ഇന്ത്യയുടെ നയതന്ത്ര തന്ത്രമാണ്.

ഇന്ത്യ അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിൽ നിരവധി വികസന പദ്ധതികളിൽ നിക്ഷേപം നടത്തിയിട്ടുള്ളതിനാൽ, താലിബാൻ ഭരണകാലത്ത് പോലും പ്രാദേശിക ജനങ്ങളുമായി ബന്ധം നിലനിർത്തുന്നത് തന്ത്രപരമായ ആവശ്യമാണ്.

താലിബാനുമായി നേരിട്ട് ആശയവിനിമയം നടത്തുന്നത് ഭീകരവിരുദ്ധ താൽപര്യങ്ങൾക്കും പ്രദേശിക സ്ഥിരതയ്ക്കുമുള്ള ഇന്ത്യയുടെ സമീപനത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നു.

മുത്തഖിയുടെ ഈ സന്ദർശനം, ഇന്ത്യ താലിബാനെ അംഗീകരിക്കുന്നതല്ലെങ്കിലും, അഫ്ഗാനിസ്ഥാനെ പൂർണ്ണമായും അകറ്റി നിർത്താതെ സംഭാഷണം തുടരാനുള്ള നയതന്ത്ര സമത്വത്തിന്റെ ഉദാഹരണമാണ്.

അതേസമയം, അന്താരാഷ്ട്ര സമൂഹം ഈ നീക്കത്തെ സൂക്ഷ്മമായി നിരീക്ഷിക്കുകയാണ്.

ഇന്ത്യയുടെ താലിബാൻ സമീപനം പ്രദേശിക താൽപര്യങ്ങൾക്കും സുരക്ഷാ ആശങ്കകൾക്കുമിടയിൽ സമത്വം കണ്ടെത്താനുള്ള ശ്രമമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

English Summary:

Taliban’s Foreign Minister Amir Khan Muttaqi is set to visit India between October 9 and 16 — the first high-level Taliban visit since 2021. The UN has granted temporary travel exemption, marking a new phase in India-Afghanistan relations.